Sensitiviteit

Laatst las ik een artikel op LinkedIn dat verstandelijke gehandicapten zeer sensitief zijn. Ik geloof het direct. Zo is de zoon van mijn man zwaar autistisch. Onze zoon zou ik willen zeggen, maar dat is hij niet. Michiel is een knappe jongen, er zijn foto’s waarvan je niet zou zeggen dat hij iets mankeert. Maar schijn bedriegt. Chiel (zo noemen we onze lieve auti) is twintig en heeft het verstandelijk vermogen van een tweejarig kind.

Daarnaast kan Chiel niet praten, niet lezen en niet schrijven. Zijn fijne motoriek is daarentegen opmerkelijk goed. Kenmerkend voor Chiel is ook het fladderen met een springtouw waarvan hij de uiteinden tegen de binnenkant van zijn handen laat klikken. Een prikkelarme omgeving vindt hij fijn, de basics.

Chiel woont op een zorgboerderij, hoe gaaf is dat. Ik ken de zorginstellingen waarbij verstandelijke gehandicapten dichtbij elkaar wonen, in huisjes die tezamen een dorp vormen. Een zorgboerderij met manege is daarentegen meer basic op een fijne manier. Wat heeft hij het getroffen om op deze locatie te mogen wonen. 24 Uur per dag begeleiding, dat wel. Maar, hij heeft zijn eigen bedoeninkje, heeft de ruimte en woont samen met zijn collega-auti’s;-).

Wanneer Chiel in het weekend bij ons komt, is het schakelen voor hem. Zonder contact te maken, loopt hij met snelle tred al fladderend met springtouw door het huis om ‘zijn rondje’ te doen. Het kniptasje (nagels en haren) wordt onderin de wasmand verstopt, vaste prik. Evenals de stoelen om de keukentafel: ze moeten op éen en dezelfde manier om de tafel staan, een geschuif van jewelste. De pianokruk is er ook zo éen, deze ‘moet’ op een bepaalde manier aangeschoven zijn. De Tingsha’s op de schouw niet te vergeten, deze worden weer even keurig naast elkaar neergelegd.. Met een glimlach hoor ik het mooie hoge geluid aan dat zachtjes wegebt, zoals dat bij Tingsha’s werkt.

Na zijn steevaste rondje komt het vragende, zacht tot zeer dwingende drinkgebaar met de hand. Dat blijft zo doorgaan totdat ik een beker en de limonadefles heb gepakt. Ik laat het hem zelf doen. In de koelkast wordt de fles vervolgens een paar keer gedraaid totdat het etiket recht naar voren wijst. Op het verzoek even te gaan zitten (want eten/ drinken, betekent bij ons aan tafel zitten), wordt Chiel langzaam rustig.

Ok, toch nog even tussendoor controleren of het etiket nog steeds recht naar voren wijst. Of de auto nog steeds voor de deur staat en dan gauw weer zitten om verder te mogen drinken;-). Wanneer een lachsalvo volgt, weten we dat ‘het’ weer helemaal goed is. Het schakelmoment is voorbij.

Toen Chiel een jaar of veertien was, was het een grotere uitdaging. Als hem iets niet beviel, kon hij plotseling aan je bovenarm hangen of vanuit het niets hardhandig aan haren trekken. Als we met de auto een andere richting opreden dan hij dacht dat we zouden doen, was het huis (de auto) te klein. Tegelijkertijd zei het ook iets over hoe ontzettend goed Chiel de weg herkende en koppelde aan een plek waar hij eerder was geweest.

Onze dochter Carmen (die mijn dochter is), was toen nog maar zes jaar oud en wilde graag vriendjes met haar ‘grote’ stiefbroer zijn. Ze wilde Chiel beschermen toen hij in de speeltuin door andere kinderen werd uitgelachen. Echter, de manier waarop hij zijn frustratie uitte naar Carmen omdat zij vlakbij hem stond, betekende dat we vanaf dat moment in de buurt bleven. Beter. En nodig. De schrik zat er namelijk soms echt goed in.

Inmiddels zijn we zeven jaar verder. De wisselende stemmingen van Chiel zijn er nog steeds maar daar hebben we onze weg in gevonden.  Maar waar ik mij steeds vaker over verwonder, is zijn sensitiviteit. En hoe dat zich uit. Als Chiel het gezellig vindt, klinken zijn lachsalvo’s tot in Volendam. Kriebelen, kroelen wanneer hij wil knuffelen. Stevig stoeien met zijn vader wanneer hij zijn kracht even kwijt moet.

Wanneer hij ongeduldig is maakt ie een snel, briesend geluid. Ik oefen de neusademhaling met Chiel, maar dat is een heuse uitdaging. Nervositeit uit hij door sneller te fladderen met de uiteinden van zijn springtouw. Wanneer een hond te dichtbij komt bijvoorbeeld (lees: de hond wil spelen vanwege het swiepende touw). Tevredenheid uit Chiel door te hummen. En dan de zintuigen: zo sterk ontwikkeld. Overal aan ruiken en voelen. En wanneer we buiten lopen of fietsen, ontgaat hem niets.

Wanneer éen van ons thuis zich minder goed voelt, word ik elke keer weer door Chiel verrast. Onder tafel tast hij met zijn (blote) voet de mijne af of die van Carmen. Met zijn ogen houdt ie mij of haar bij de les;-). Hoe bijzonder. En een keer tijdens een niet zo leuk gesprek met iemand, kwam Chiel al juwend en snel fladderend met springtouw op mijn stoelleuning zitten. Hij gaf een kus op mijn wang en nog een, bleef daar even zitten, stond weer op om vervolgens juwend en fladderend met springtouw weer rond te scharrelen. Zo lief.

Chiel is niet bezig met gister, vandaag of morgen. Hij is in het nu. Het moment zelf is voor hem belangrijk. Hij geniet van de kleine dingen die groot zijn. Hoe mooi is dat. Waar wij tijdens de cursus Mindful Run en de coachingstrajecten ons best voor doen om daar beter in te worden, gaat dit bij Chiel vanzelf. Je bent een cadeautje Chiel. Dit weekend gaan we weer een appeltaart bakken. En samen dansen. En fietsen. Love you.

Een belafspraak plannen